VLJ - Very Light Jetเครื่องบินเจ็ทขนาดเบามาก

ส่วนการตลาดของเครื่องบินเจ็ทขนาดเบามากนั้น ก็คือส่วนของเครื่องบินเจ็ทธุรกิจขนาดเล็กที่สามารถขับด้วยนักบินเพียงคนเดียว สามารถบรรทุกผู้โดยสารจำนวน 4 - 6 คน 

ตามข้อมูลในวิกิฯ ลงว่าในปัจจุบันมีเครื่องบิน VLJ ออกสู่ตลาดแล้ว ไม่นับรวมแบบที่รอใบรับรองจากฝ่ายบริหารการบินแห่งชาติ (FAA - Federal Aviation Administration) และแบบที่ไม่ประสบความสำเร็จ มีทั้งสิ้น 6 แบบ คือ

1. พ.ศ.2549 – 2560 เครื่องบิน Cessna Citation Mustang จบการผลิตแล้ว
2. พ.ศ.2549 – 2551 เครื่องบิน Eclipse 500 และพ.ศ.2557 – 2560 เครื่องบิน Eclipse 550 จบการผลิตแล้ว
3. พ.ศ.2551 เครื่องบิน Embraer Phenom 100
4. พ.ศ.2556 เครื่องบิน Cessna Citation M2
5. พ.ศ.2558 เครื่องบิน HondaJet
6. พ.ศ.2559 เครื่องบิน Cirrus Vision SF50

Cirrus Vision SF50

เครื่องบินทั้งหกแบบนี้ เป็นเครื่องบินเจ็ทแบบสองเครื่องยนต์เกือบทั้งหมด ยกเว้นลำเดียวคือ เครื่องบิน Cirrus Vision SF50 ที่เป็นเครื่องบินเจ็ทแบบเครื่องยนต์เดียว

ดังนั้นในวันนี้จะนำเสนอเรื่องเครื่องบินขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์เจ็ทแค่เครื่องยนต์เดียว เพราะเห็นว่าน่าสนใจดีเนื่องจากปกติเครื่องบินเจ็ทส่วนมากจะเป็นแบบสองเครื่องยนต์ ถ้าเป็นเครื่องยนต์เดียวมักจะเป็นเครื่องยนต์ใบพัดไม่ใช่เครื่องยนต์เจ็ท

อันที่จริงแล้วเครื่องบินขนาดเบามากขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์เจ็ทเครื่องเดียวไม่ได้มีแค่ Cirrus Vision SF50 แต่ยังมีอีกหลายแบบ

• เริ่มต้นที่ผู้บุกเบิกตลาดเครื่องบินเจ็ทเครื่องยนต์เดียวเจ้าแรกก่อนเลย นั่นคือ บริษัท Gulfstream Aerospace แห่งอเมริกา ด้วยเครื่องบิน Gulfstream Peregrine

เดิมเครื่องบินเจ็ทเครื่องยนต์เดียวนี้มีชื่อว่า Commander Fanjet 1500 พัฒนาขึ้นช่วงต้นยุค 1980 จากเครื่องบินพลเรือนรุ่น Hustler และเครื่องบินฝึกทหารรุ่น Peregrine 600 ต่อมาได้ยกเลิกโครงการ Peregrine 600 เครื่องบิน Cmmander Fanjet 1500 จึงเปลี่ยนชื่อมาเป็น Peregrine

Gulfstream Peregrine

เครื่องบิน Gulfstream Peregrine ขึ้นบินครั้งแรกเมื่อวันที่ 14 มกราคม พ.ศ.2526 แต่บริษัทฯ ไม่สามารถออกแบบให้ได้ตามความต้องการคุณสมบัติพื้นฐาน จึงทำให้โครงการถูกยกเลิกไปในปีพ.ศ.2528

• หลังจากนั้นเกือบยี่สิบปี ก็มีบริษัทที่เปิดประตูส่วนการตลาดนี้ใหม่อีกครั้งคือ บริษัท Diamond Aircraft Industries ด้วยเครื่องบิน Diamond D-Jet

โครงการ D-Jet นี้ได้เผยโฉมราวปีพ.ศ.2546 และภายหลังจากการขึ้นบินครั้งแรกเจ็ดเดือน บริษัทฯได้ประกาศในงาน AOPA Expo ในวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ.2549 ว่าโรงเรียนการบิน ATP ได้สั่งซื้อเครื่องบิน D-Jet ฝูงแรกจำนวน 20ลำโดยโรงเรียนจะเตรียมการฝึกขับสำหรับผู้ซื้อบ. D-Jet เริ่มในปีพ.ศ.2551

Diamond D-Jet

เครืองบิน Diamond D-Jet ขึ้นบินครั้งแรกเมื่อวันที่ 18 เมษายน พ.ศ.2549

ลักษณะทั่วไป

ลูกเรือ : 1 คน

ผู้โดยสาร : 4 คน

ความยาว : 10.7 ม.

ปีกกว้าง : 11.5 ม.

ความสูง : 3.6 ม.

น้ำหนักรวม : 2,320 กิโลกรับ

สมรรถนะ

ความเร็วสูงสุด : 583 กม./ชม.

ความเร็วมัธยัส : 444 กม./ชม.

พิสัยบิน: 2,500 กิโลเมตร

เพดานบิน : 7,600 ม.

ฤดูใบไม้ผลิ ปีพ.ศ.2554 บริษัทฯ เริ่มประสบปัญหาเรื่องเงินทุนในการดำเนินการโครงงาน และในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2556 โครงการ D-Jet ได้ถูกระงับ โดยบริษัทฯ ได้ยืนยันในเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2557 ว่าโครงการแค่ถูกระงับ ไม่ได้ถูกยกเลิก

เดือนธันวาคม พ.ศ.2559 ผู้ถือหุ้นใหญ่ของบริษัท Diamond Aircraft Industries ได้ขายให้กับ Wanfeng Aviation ประเทศจีน ทำให้โครงการ D-Jet จะถูกนำกลับมาพัฒนาต่อ

• บริษัทต่อมาที่เข้าสู่ส่วนตลาดเครื่องบินเจ็ทขนาดเบามากเครื่องยนต์เดียวก็คือ บ. Epic Aircraft เจ้าของเครื่องบิน Epic “Victory”

โครงการเครื่องบิน Victory บริษัทฯใช้เวลาหกเดือนครึ่งในการออกแบบ และเครื่องบินต้นแบบขึ้นบินครั้งแรกเมื่อวันที่ 6 กรกฏาคม พ.ศ.2550

Epic Victory

เครื่องบิน Epic “Victory”

ลักษณะทั่วไป

ลูกเรือ : 1 คน

ผู้โดยสาร : 3 - 4 คน

ความยาว : 10.19 ม.

ปีกกว้าง : 11.08 ม.

ความสูง : 3.26 ม.

น้ำหนักตัวเปล่า : 1,225 กิโลกรับ

น้ำหนักบรรทุก : 2,495 ตัน

สมรรถนะ

ความเร็วสูงสุด : 592 กม./ชม.

ความเร็วมัธยัส : 463 กม./ชม.

พิสัยบิน: 2,222 กิโลเมตร

เพดานบิน : 8,537 ม.

ต่อมาในปีพ.ศ.2552 บริษัทได้ล้มละลายโดยผู้ที่เข้ามาซื้อกิจการ Epic Aircraft คือ Aviation Industry Corporation of China และ LT Builders Group ซึ่งกำลังดำเนินการมาตั้งแต่เดือนกรกฏาคม พ.ศ.2553ในการที่จะเปิดสายผลิตเครื่องบิน Victory อีกครั้ง

• บริษัทที่สี่ที่เข้ามาแข่งขันในส่วนตลาด VLJ คือ บ. Cirrus Aircraft ด้วยเครื่องบิน Cirrus “Vision” SF50

เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ.2551 บ. Cirrus Aircraft แห่งสหรัฐอเมริกา ได้ประกาศการพัฒนาเครื่องบินเจ็ทส่วนตัวขนาดเบาขึ้นภายใต้โครงการชื่อว่า The Jet โดยให้ชื่อทางการตลาดว่า Vision SJ50 แต่ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น Vision SF50

Cirrus vision SF50

เครื่องบิน Vision SF50 ของบ. Cirrus ทำการบินครั้งแรกในวันที่ 3 กรกฏาคม พ.ศ.2551

ลักษณะทั่วไป

ลูกเรือ : 1 คน

ผู้โดยสาร : 6 คน

ความยาว : 9.42 ม.

ปีกกว้าง : 11.79 ม.

ความสูง : 3.32 ม.

น้ำหนักตัวเปล่า : 1,620 กิโลกรับ

น้ำหนักบรรทุก : 2.722 ตัน

สมรรถนะ

ความเร็วสูงสุด : - กม./ชม.

ความเร็วมัธยัส : 556 กม./ชม.

พิสัยบิน: 1,111 - 2,222 กิโลเมตร

เพดานบิน : 8,500 ม.

เครื่องบินต้นแบบของ Cirrus SF50 Vision ได้ทำการบินครั้งแรกในวันที่ 3 กรกฏาคม พ.ศ.2551 หลังจากนั้นเกือบสิบปีเครื่องบินฯ ถึงจะได้รับการรับรองจาก FAA ในปลายปีที่แล้วเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม พ.ศ.2559

• บริษัทสุดท้ายที่เข้าร่วมในส่วนการตลาดแห่งนี้โดยประกาศตัวในเดือนตุลาคม พ.ศ.2549 คือ บ. Piper Aircraft ด้วยเครื่องบิน Piper PA-47 PiperJet

บ.PA-47 PiperJet ใช้ลำตัวแบบเดียวกับเครื่องบินใบพัดรุ่น Piper PA-46

PiperJet

เครืองบิน PA-47 PiperJet ขึ้นบินครั้งแรกเมื่อวันที่ 30 กรกฏาคม พ.ศ.2551

ลักษณะทั่วไป

ลูกเรือ : 2 คน

ผู้โดยสาร : 6 - 7 คน

ความยาว : 10.87 ม.

ปีกกว้าง : 13.49 ม.

ความสูง : 4.78 ม.

น้ำหนักตัวเปล่า : - กิโลกรับ

น้ำหนักบรรทุก : - ตัน

สมรรถนะ

ความเร็วสูงสุด : - กม./ชม.

ความเร็วมัธยัส : 667 กม./ชม.

พิสัยบิน: 2,408 กิโลเมตร

เพดานบิน : 11,000 ม.

ตามแผนการแล้วเครื่องบิน PiperJet คาดว่าจะส่งมอบให้กับลูกค้าช่วงต้นปีพ.ศ.2553 ต่อมาก็เปลี่ยนมาเป็นพ.ศ.2554-2555 อย่างไรก็ตามบ. PiperJet PA-47 ก็ไม่ได้เข้าสู่สายผลิต และในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2553 บริษัทก็ประกาศว่าจะพัฒนาเครื่องบิน PiperJet PA-47 ที่มีขนาดลำตัวใหญ่กว่าเดิมแทนคือ PiperJet Altaire แล้วในที่สุดวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ.2554 บริษัทก็ประกาศยกเลิกโครงการ เสาเหตุสำคัญที่ทำให้ยกเลิกโครงการน่าจะเป็น สภาพเศรษฐกิจ และ ราคาของเครื่องบินที่เทียบเท่ากับเครื่องบินเจ็ทแบบสองเครื่องยนต์

สรุปเครื่องบินเจ็ทขนาดเบามากเครื่องยนต์เดียวที่มีขายอยู่ในตลาดปัจจุบันมีเพียงแบบเดียวคือ Cirrus Vision SF50

แต่ก็ยังคงมีอีกสองแบบที่จะเข้าสู่ตลาดก็คือ 

1. Diamond D-Jet ที่ บริษัทจีน Wanfeng Aviation เข้าไปซื้อถือหุ้นใหญ่
2. Epic Victory ที่บริษัทจีน Aviation Industry Corporation of China และ LT Builders Group เข้าซื้อกิจการจากการล้มละลาย

จับตาดูกันต่อไปว่าส่วนแบ่งทางการตลาด segment นี้จะมีอนาคตที่สดใส หรือต้องพ่ายแพ้ต้องเครื่องบินเจ็ทแบบสองเครื่องยนต์